برنامۀ گشت رصدی مجموعه تاریخی تخت سلیمان ویژه بارش شهابی برساوشی، در تاریخ ۲۱ و ۲۲ مرداد ۱۴۰۲ برگزار شد. در ادامه، می‌توانید روایت یکی از همراهان را از داستان این سفر بخوانید.

چند روز پیش خیلی اتفاقی چشمم به پوستر رصد افتاد، چیزی که از زمانی که وارد دانشگاه شدم همیشه می‌خواستم تجربه‌ کنم اما هیچ وقت قسمت نشده بود. بلافاصله برای دوستم پیام فرستادم و پیشنهاد دادم که برویم. دوستم هم با انرژی موافقت کرد و ما خیلی سریع و ساده ثبت‌نام کردیم. خیلی مشتاق بودم اما تا شب قبل از سفر، باورم نمی‌شد که به این راحتی تصمیم به رفتن گرفته‌ام، وقتی مدت‌ها این آرزو را داشتم که به رصد بروم. روز موعود فرا رسید. شب قبل از حرکت به جلسه توجیهی رفتیم، و همه چیزهایی که نیاز داشتیم در مورد رصد و تجهیزات برایمان توضیح داده شد. صبح روز بعد، آماده شدم و وقتی به محل اتوبوس رسیدم، بقیه را با چمدان‌هایی که به اندازه مسافرت یک هفته‌ای می‌آیند دیدم، در حالی که من فقط یک کوله پشتی داشتم. ساعت ۹ صبح راه افتادیم و پس از چندین ساعت مسافرت با چند وقفه، حدود ساعت ۶:۵ دقیقه به مقصد رسیدیم. منظره‌های زیبا و مسیرهای پر فراز و نشیب و چالش‌برانگیز به منظره خاطره‌انگیزی تبدیل شدند.

تخت سلیمان تکاب، با آسمان پاک و بدون آلودگی نوری، یکی از بهترین مکان‌ها برای رصد ستاره‌ها بود. همچنین، فردی که در تخت سلیمان حضور داشت، با حوصله و دقت تمام، همه اطلاعات مربوط به مکان را برایمان توضیح داد. مجموعه تخت سلیمان با قدمت ۳۰۰۰ ساله، یکی از زیباترین و مهم‌ترین میراث‌های تاریخی ایران است و در سال ۲۰۰۳ به عنوان میراث جهانی با پنج معیار یونسکو ثبت شده است. این مکان با آثار تاریخی مانند آتشکده، ایوان، معبد و زندان سلیمان، پذیرای گردشگران است. ولی چیزی که واقعا من را جذب کرد، چشمه‌ی تخت سلیمان بود. یک چشمه آب گرم با عمق حدود ۱۱۲ متر و دمای ثابت ۲۱ درجه سانتی‌گراد در سطح آن؛ که حتی تو زمستان و برف هم آب آن یخ نمی‌زند! این چشمه با آب‌ سمی‌ و افسانه‌هایی که پیرامون آن شنیدم، برایم جذابیت خاصی داشت. و آن فرد معرف مجموعه می‌گفت اگر روزی به تکنولوژی‌ای دست پیدا کنیم که بتوانیم کف این چشمه را بازدید کنیم به گنج‌های ارزشمندی دست پیدا می‌کنیم!
در ادامه ما به سمت تالاری رفتیم که گفتند مکان مشورت رهبران قدیم بوده. آنجا، یک نقشه بزرگ از مجموعه تخت سلیمان به ما نشان داده شد. یاد گرفتیم که در دوران زرتشت، بادگیرها را به سمت شمال نمی‌بستند، چرا که باور داشتند باد سردی که از شمال می‌وزد، باد اهریمنی است. آب و آتش به عنوان دو عنصر متضاد، در نزد آنان مقدس‌تر از باد و خاک بودند برای همین معبد آتش یعنی آتشکده و معبد آب یعنی معبد آناهیتا داریم اما معبد خاک و باد خیر. همچنین گفت عبارت “ای وای” که ما به کار می‌بریم، در واقع “ای بای” است و یادآور دعای باستانی ایرانیان و صدا زدن خدای باد است. مجموعه تخت سلیمان که به فرم بیضی است به تقلید از چشمه‌ی آن ساخته شده بود. ۳۸ برج در اطراف آن وجود داشت و در نزدیکی دو دروازه، تعدادشان بیشتر بود. این دو دروازه در جنوب شرق و شمال قلعه سلیمان بودند. تمام مجموعه ۱۲ هکتار وسعت داشت. از دروازه شمالی وارد می‌شدیم و مستقیم به سمت آتشکده می‌رفتیم، سپس به معبد آب می‌رسیدیم. نیمه بیضی شرقی برای کارهای مذهبی و دینی و نیمه بیضی غربی برای کارهای سیاسی و اداری اختصاص یافته بود. وقتی غروب به پایان می‌رسید، ما در همان مکان به تماشای غروب خورشید رو به منظره‌ی زیبای آن منطقه ایستادیم. عکس‌های زیبایی گرفتیم و سپس به سمت آتشکده‌ رفتیم. آتشکده آذرگشنسب، بزرگترین آتشکده ایران در دوران ساسانیان بود. در آن دوران، آنقدر آتش برایشان مقدس بوده که به آن نزدیک نمی‌شدند تا با نفسشان آن را آلوده نکنند یا کسی که به آتش نزدیک می‌شد باید صورتش را با چیزی می‌پوشاند. حتی خاموش نشدن این آتش هم برایشان خیلی مهم بوده و آن را به ۴ قسمت تقسیم می‌کردند و از آن با نهایت ظرافت محافظت می‌کردند. داستان‌هایی هم وجود دارد که گفته می‌شود ۷۰۰ سال این آتش روشن بوده.
بعد از آن به معبد آناهیتا رفتیم، که معبد مقدسی برای الهه آب و باروری بود. در آن زمان برای زنان ارزش خیلی زیادی قائل بودند و آن را مقدس می‌شماردند و مظهر باروری و برکت همانند آب برای خاک و حاصل‌خیزی می‌دانستند؛ به همین دلیل اسم این خدا را آناهیتا یعنی بی آلایش، پاک، به دور از آلودگی و ناپاکی گذاشتند. در آن زمان در این معبد، آب دریاچه از طریق آب‌راهه‌ای به صورت آینه روی زمین جاری و پهن می‌شد و تصویر آسمان بر روی زمین می‌افتاد، گویی آسمان و زمین به هم پیوند خورده باشد.

گذشت و به شب نزدیک می‌شدیم، کم کم ستاره‌ها در آسمان ظاهر می‌شدند. یکی از بچه‌ها ناگهان با صدایی بلند گفت که شهابی را دیده است. و از آن پس همه توجه‌مان را به آسمان جلب کردیم تا چیزی را از دست ندهیم. هوا داشت خنک می‌شد، و این که آن ابتدا به ما گفته بودند لباس گرم بیاوریم، حال دلیل آن واضح‌تر بود.
زمانی‌که در حال بازگشت به اتوبوس بودیم تا وسایلمان را به مجموعه بیاوریم، یک لحظه نگاهم به آسمان افتاد. روشنایی عجیبی در آسمان بود، اما به هیچ وجه نمی‌توانست ابر باشد. برنامه‌ی «Night Sky» را باز کردم تا آسمان را بهتر ببینم. چه حس و حالی بود وقتی فهمیدم راه شیری را می‌بینیم! چیزهایی که آن شب دیدم، به اندازه‌ی یک خواب باورنکردنی بود. فکر نمی‌کردم انقدر زیبایی در آسمان را بتوانم ببینم.

و باید بگویم که ما اولین و آخرین تیم بودیم که کنار آن دریاچه‌ی عجیب، آسمان را رصد می‌کردیم. شاممان هم غیر قابل بیان است: لوبیا پلویی که فراموش نخواهد شد. هر چه پیش می‌رفت هوا سرد و سردتر می‌شد و همه به دنبال پتو و لباس‌های گرم برای پوشیدن بودند. همچنین نورهای سفید، باعث می‌شد دیدمان را از آسمان محدود کند، برای همین همه با نوارچسب قرمز بر روی چراغ‌‌قوه‌ها و موبایلشان اینور آنور می‌رفتند. ما را برای شمارش و گزارش‌نویسی شهاب‌ها تیم‌بندی کردند. ما تیم ۵ یا ۶ بودیم؛ همه بر روی زیراندازها دراز کشیدیم و به تیکه‌ای‌ از آسمان که برایمان مشخص کرده بودند، نگاه کردیم تا شهاب‌های آن قسمت را بشماریم و دقیقه‌ی رؤیت آن را ثبت کنیم. سوز سرما به قدری شدید بود که انگار در دمای صفر درجه بودیم، درحالی که دمای هوا فقط ۱۷ درجه سانتی‌گراد بود! همگی به یکدیگر نزدیک شده بودیم تا گرم شویم. بعد از آن یک شگفتانه برای دکتر رضایی داشتیم: تولدشان! با ورود کیک‌ها، شمارش شهاب‌ها متوقف شد. تا پایان شب، حدود ۳۰۰ شهاب را‌ رصد کردیم. کهکشان زیبای راه شیری، و طلوع زیبای هلال ماه و خورشید و صورت فلکی جبار و حتی سیاره مشتری و قمرهای آن را دیدیم. تعداد صورت فلکی و جایگاه نسبی‌شان در آسمان را یاد گرفتیم؛ و بعد درباره‌ی جهان‌های موازی و برش‌های مختلف این بحث و چرایی اهمیت آن صحبت‌هایی کردیم. در نهایت، ساعت ۷ و خورده‌ای از صبح، این مجموعه را ترک کردیم و راهیِ گنبد سلطانیه شدیم.

اتوبوس به آرامی حرکت می‌کرد و همه در آن ساعات خواب بودیم. پس از بازدید از گنبد سلطانیه و صرف ناهار، به دانشگاه برگشتیم. این سفر، با مسیر طولانی‌اش، خاطره‌های خیلی به‌یادماندنی‌ای برایمان به یادگار گذاشت. امیدوارم دوباره فرصت داشته باشم تا چنین اتفاقی را تجربه کنم.