در نظام آموزشی بالاترین رتبه، درجه‌ی استادتمامی است که دانشجو بعد از سال‌ها تلاش در عرصه‌ی آموزش و پژوهش به آن می‌رسد. استادتمام‌ها، مهم‌ترین عنصر در عرصه‌ی پژوهشی هستند، اما آیا تمام استادتمام‌ها، شایستگی این جایگاه را دارند؟ در آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی،‌ برای کسب آخرین مرتبه (مرتبه استادی) که بعد از مراحل استادیاری و دانشیاری قرار می‌گیرد، باید کمینه امتیازی را در موارد مختلف کسب نمود که در بخش پژوهشی این مقدار امتیاز تنها با داشتن تعدادی مقاله، بدست می‌آید. درنتیجه‌ی این آیین‌نامه اشتباه، امروزه اساتیدی را می‌بینیم که آیین‌نامه‌ای استادتمام هستند در حالی که توانایی ایفای نقش مهم استادتمامی را ندارند. اما چه ویژگی‌هایی است که استادتمام را از دیگران متمایز می‌کند؟

از نظر ما، مهم‌ترین ویژگی یک استادتمام نه تعداد مقالات، بلکه اعتبار علمی است که در طول سالیان سال، تلاش و فعالیت علمی کسب می‌شود. اعتبار علمی‌ای که حتی فراتر از جامعه علمی می‌رود و بر حسب نوع فعالیت پژوهشی در میان سیاست‌مدارن، اهالی صنعت، اصحاب رسانه یا توده مردم بوجود می‌آید و قرار است برای اعتلا و پیشرفت امر پژوهش هزینه گردد. در فیزیک، با توجه به جذابیت این رشته و ارتباط آن با سوال‌های بنیادین جامعه در مورد طبیعت، بحث اعتبار علمی بسیار مهم می‌شود. استادتمام فیزیک، اگر اعتبار و توانایی داشته باشد، می‌تواند اهمیت و جایگاه این علم را در میان مردم مشخص کند و در این صورت است که صرف هزینه برای پژوهش در فیزیک برای عموم مردم ضروری به نظر می‌رسد.

در کنار اعتبار علمی ویژگی مهم دیگر توانایی مدیریت است. یک استادتمام خوب می‌تواند گروه بزرگی از استادها، اعضای پسادکتری و دانشجو‌های دکتری را در کنار یکدیگر جمع کند و از انرژی آن‌ها در یک راستا و برای پیشبرد پروژه‌های بزرگ استفاده کند. در نتیجه علاوه بر توانایی مدیریت، باید دیدکل نگر در پژوهش داشته باشد و با تغذیه مناسب علمی تمام اعضای گروه، برایشان پروژه‌های پژوهشی تعریف کند.

در یک کلام، استاد تمام، انگیزه اصلی برای کار پژوهشی و عامل اصلی جذب سرمایه و نیروی انسانی است. همچنین هم اوست که پژوهش‌ها را هدف‌مند می‌کند، ابتدا و انتهای پروژه‌های کوچک را می‌داند و علت شکست یا موفقیت پروژه‌های بزرگ است. حال با در نظر گرفتن این معیارها، آیا استاد ناامیدی که توانایی تعریف پروژه مناسب برای دانشجوی دکترایش را هم ندارد، شایسته‌ی این جایگاه است؟ و با توجه به این موضوع آیا ضروری نیست که در آیین‌نامه‌ی ارتقای اعضای هیئت علمی بازنگری شود؟